Bir kere her iki krizin seyrinde de Türkiye’nin başvurduğu engelleme nedeniyle beliren sıkıntılar, gerilimler son anda gelen uzlaşılarla bir şekilde aşılıyor ve birden büyük bir rahatlamaya giriliyor. Bulunan formüller her seferinde NATO’nun başarısı olarak takdim ediliyor, zirve sırasında çekilen el sıkışma fotoğraflarının yarattığı sıcak bir atmosferde ittifak dayanışması alkışlarla karşılanıyor.
Tabii buna paralel bir şekilde, Türkiye cephesinde de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın muhataplarını gerilettiğine, istediklerini kopardığına ilişkin kuvvetli bir anlatının yayıldığını görüyoruz.
Ayrıca karşılaştırma şöyle bir benzerliği daha karşımıza çıkarıyor. Her iki zirve yaklaştığı sırada Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hareketinden önce kendisiyle ABD Başkanı Joe Biden arasında bir telefon görüşmesi gerçekleşiyor. Muhtemelen bulunan uzlaşıların ipuçlarını da taşıyan bu telefon konuşmaları, NATO toplantısı sırasında cumhurbaşkanları arasında ikili bir görüşmenin kapısını da aralıyor.
Buna karşılık bu kez kısmi bir farklılığa dikkat çekebiliriz. Geçen yıl Erdoğan’ın hareketinden önce uzlaşı havası önemli ölçüde ortaya çıkmıştı. Bu kez Erdoğan zirve için yola koyulurken en azından kamuoyuna yansıdığı kadarıyla kriz konusu olan İsveç’e ilişkin dosyada belirsizlik sürüyor gibi görünüyordu. Hatta İsveç’in NATO’ya üyeliğinin Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üyeliği dosyasına bağlanması gibi yeni bir koşul son anda masaya getirilmişti Ankara cephesinde .
Ne olursa olsun, zirve dün resmen açıldığında haftalardır ısınmakta olan kriz önceki akşam açıklanan formülle aşılmış bulunuyordu. Türkiye, geçen yıl Madrid’de ilke olarak İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerine onay vermiş, sonradan yalnızca Finlandiya’nın onay işlemini TBMM’den geçirirken İsveç’in dosyasını beklemeye almıştı. Yani engelleme sürmüştü.
Türkiye bu kez önceki akşam varılan mutabakatla İsveç’in üyeliğinin onay işleminin başlatılmasının olurunu bildirmiştir. Ancak son adımı TBMM atacaktır. Bir başka anlatımla, hâlâ istendiği takdirde son dakikada top Meclis’e atılarak engellemenin sürdürülebileceği bir marj vardır...
ANKARA SON ANA KADAR OLUMSUZ MESAJ VERİYORDU
Bu yılki farklılığa ilişkin gözlemimizi biraz açalım. Vilnius zirvesi öncesinde gerilimin yine yüksek bir eşikte seyrettiğine, hatta zaman zaman krizin aşılamayacağı yolundaki beklentilerin bir hayli güçlendiğine tanıklık ettik. Bunun nedeni, Ankara’da yapılan muhtelif açıklamaların İsveç makamlarının PKK ile mücadele alanındaki uygulamalarının yetersizliği gerekçesiyle son derece katı bir tutumu yansıtmasıydı.
Bu arada geçen haziran ayında İsveç’te yapılan PKK gösterileri Ankara’da tepkilerin iyice sertleşmesine yol açmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 14 Haziran’da Azerbaycan’dan dönerken gazetecilere yaptığı bir açıklamada, İsveç’teki PKK gösterilerine değindikten sonra sözü Vilnius’ta toplanacak NATO zirvesine getirerek şöyle demişti:
Gönder