Ukrayna ile Rusya arasındaki savaş süresince dile getirilen nükleer güç kullanımı ile ilgili söylemler, daha önce bu felaketi yaşamış yerleri akıllara getiriyor. ABD'nin 1950'li yıllarda Pasifik Okyanusu'ndaki Marshall Adaları'na yaptığı nükleer denemeler sonucu bölgede hala yoğun miktarda radyasyon tespit ediliyor. Bu denemelerin üzerinden 70 yıla yakın zaman geçmesine rağmen, hem yerli halk, hem de oluşan radyoaktif serpintiye karşı temizlik çalışmalarına katılan ABD askerleri oldukça ciddi sağlık sorunları yaşıyor. Nükleer denemenin yol açtığı hastalıklar yüzünden hayatını kaybedenlerin sayısı ise net değil.
İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda ABD'nin Japonya'ya karşı nükleer bomba kullanması, nükleer silahlanma yarışının da başlangıç tarihi oldu. ABD'den sonra 1949'da yaptığı deneme ile Sovyetler Birliği nükleer güce erişirken, bu iki ülkeyi Birleşik Krallık, Fransa, Çin, Hindistan, Pakistan ve Kuzey Kore gibi ülkelerin yaptığı nükleer testler izledi. 1945 - 1992 yılları arasında bin 54 nükleer deneme yapan ABD, bu ülkelerHİROŞİMA'DAN BİN KAT BÜYÜK NÜKLEER PATLAMA
ABD bu nükleer denemelerden 1946 ve 1958 yılları arasında 67 tanesini Pasifik Okyanusu'ndaki Marshall Adaları'nda gerçekleştirdi. 1 Mart 1954 günü ise ABD, ünlü Castle Bravo bombasını, Marshall Adaları'ndaki Bikini Mercan Adası'nda patlattı. 15 bin kiloton (15 megaton) büyüklüğündeki patlama, 1945 yılında Japonya'nın Hiroşima kentine atılan 15 kilotonluk nükleer bombadan tam bin kat daha büyüktü.
Patlamanın etkileri bilim insanlarının beklediklerinden çok daha büyük oldu. Yaklaşık 11 bin kilometrekareye yayılan radyoaktif serpinti, bazı çevre adalarda yaşayan yerli halkın radyasyondan etkilenmesine ve bu adaların boşaltılmasına neden oldu. Test sahasından binlerce kilometre uzaklıkta bile yoğun radyasyon tespit edilirken, bölgedeki deniz yaşamı ve mercan resifleri çok büyük zarara uğradı. Bikini Mercan Adası'nda gerçekleştirilen nükleer denemelerden biri. Fotoğraf: Shutterstock
Castle Bravo patlamasından 257 kilometre ötedeki Rogelap Mercan Adası'nda yoğun derecede etkilendi. O dönem 8 yaşında olan bölge sakini Lijon Eknilang, 2003 yılında verdiği bir röportajda, önce radyasyon zehirlenmelerinin yaşandığı bu adanın boşaltıldığını, 1957'de tekrar yerleşime açıldığını söylüyor. Ancak Eknilag, geçen zaman içinde adada ölü doğumların, tiroid ve benzeri kanser vakalarının yerli halk arasında hızla çoğaldığını da anlatıyor.
ABD ASKERLERİ ERKEN YAŞTA ÖLDÜ
1970'lerde ABD, bölgeyi temizlemek için bir çalışma başlattı. Bölgedeki adalardan biri olan Runit Adası'na, radyasyon tarafından kirlenmiş toprak ve molozların depolanması için yaklaşık 4 bin ABD askeri tarafından beton bir kubbe inşa edildi. Bu beton kubbeye yaklaşık 35 olimpik havuz büyüklüğünde radyasyonlu toprak ve malzemenin dolduruldu.
Çalışmalara o sırada orduda marangoz olan Ken Brownell da katıldı. 66 yaşındaki Brownell, temizleme çalışmalarının amacının bölgeyi tekrar yaşanabilir bir hale getirmek olduğunu söylüyor.ABD ordusu tarafından güvenli olarak kabul edilen bir adada kalan Brownell, görevinin kazı yapmak ve beton dökmek olduğunu ifade ediyor. Ancak Brownell, çalışmalara katılan yüzlerce çoğunun erken yaşta kanser nedeniyle öldüğünü belitiyor. Kendisine de 2001 yılında 4. evre lenfoma teşhisi konulduğunu söyleyen Brownell, "Doktorlar 2 yıl ömrüm olduğunu söylemişlerdi. Ne şans ki 20 yıldır yaşıyorum" diyor.
Bölgeye gönderilmeden önce radyoaktif tehlikeye karşı hiçbir eğitim almadığını ve kendisine koruyucu kıyafet verilmediğini söyleyen eski ABD askeri "Akan su yoktu, aslında yıkanamadınız. Yani kirli ellerle, kirli toprakta oturarak yemeğinizi yemek zorundaydınız" diye anlatıyor. ABD Hükümeti'nin kendilerini sadece köpekbalıklarına karşı uyardığını da ekliyor. Brownell gibi birçok ABD askerinin tazminat talepleri mahkemelerce reddedildi. arasında başı çekiyor.
Gönder