2018’de Hollandalı mutfak tarihçisi Charlotte Kleyn ve gurme Mara Grimm de çılbırla ilgili geniş bir yazı kaleme almış, 2020’de ise İngiliz BBC çılbıra özel başlık açmıştı. O günden beri çılbırın ünü katlanarak artıyor. 17. yüzyıldan itibaren Osmanlı sultanlarının sofralarını süsleyen çılbır ne oldu da ABD ve Avrupa’da kahvaltı mönülerinin yükselen yıldızı oldu bir anda? Buyurun pazar okumasına...
TARAFINI SEÇ: BOWL MU ÇILBIR MI
ÜÇÜNCÜ nesil ‘coffee shop’ların mantar gibi türediği, avokadolu-poşe yumurtalı ya da yulaf ezmeli, granolalı, ‘Acai Bowl’lu, ‘Matcha Latte’li mekânların Van kahvaltı salonlarının yerini aldığı özellikle de büyükşehirlerde, ‘Çılbır mı? O ne?’ diyen Z hatta ALFA kuşağının sesini duyar gibiyim. Gerçi haksızlık etmeyeyim. Değişiklik iyidir, yeni tatlar denemek illa gereklidir. Ama bir şartla! ‘Başkasınınki’ni elde ‘meşale’, kazanılmış bir ‘kupa’ gibi taşımak yerine biraz ‘bizimki’ne de sahip çıkmak lazım bence. Hele geleneksel mutfağın diğer ülkelerle ilişkiler ve kültürlerarası etkileşim aracı olarak kullanıldığı gastro-turizm getirileri düşünüldüğünde Anadolu mutfak kültürümüze sahip çıkmanın önemi de artmakta. Gel gör ki annemin ben çocukken akşam yemeği olarak masamıza koyduğu, bol sarmısaklı yoğurt ve kızdırılmış pul biberli tereyağı ile servis ettiği çılbırın ne muhteşem bir yemek olduğu anca The New York Times makalesi ile aklıma düşünce bu yazıyı yazmak da farz oldu.
ÇILBIRIN ZAFERİ YUMURTADAN DEĞİL YOĞURTTAN
TÜRKİYE’nin yemek konusunda otorite isimlerinden Vedat Milor’u aradım. Amerika’da çılbırın böylesi ünlendiğinden habersiz, “Amerika büyük bir ülke sonuçta. Belki, New York özelinde bir durumdur” diyor. ‘Ama’ ile bağlayıp, şöyle devam ediyor: “Avrupa ve ABD mutfağında kahvaltı da ‘Eggs Benedict’ yaygındır. Ekmek üzeri poşe yumurta, üstüne de hollandaise sos (yumurta sarısı, erimiş tereyağı ve limon suyu) ile servis edilir. Bir süredir bunu çeşitlendirme arayışı vardı. Tarifi; ekmek üzeri avokado, üstüne de poşe yumurta şeklinde yenilediler. Çok ilgi de gördü. ‘Turkish egg’, çılbır da sanıyorum böyle bir arayış sonucu keşfedildi. Büyük olasılıkla burada asıl başarı yumurtadan çok yoğurda ait. Amerikalıların yoğurtla tanışıklığı hayli eski. İçine sarmısak da konunca... Buna ‘çıldır’mış olabi-
lirler.”
Gönder