8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe giren kanun iki önemli düzenleme içeriyordu. Bunlardan birincisi, kanuna adını veren İşsizlik Sigortası Fonu’nun kurulması idi. İkincisi ise daha önce sadece prim günü ve sigortalılık süresinden ibaret olan emeklilik koşullarına yaş kriterini de getirmesi idi. DSP – MHP – ANAP ortaklığı ile kurulan Bülent Ecevit hükümetinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan döneminde hazırlanan yasa tasarısı 12 Temmuz 1999 tarihinde TBMM’ye sunuldu. Genel Kurul’da görüşmeler devam ederken 17 Ağustos 1999 tarihinde Cumhuriyet tarihinin en yıkıcı depremi meydana geldi. Deprem nedeniyle çalışmalarına bir hafta ara veren TBMM Genel Kurulu, ara sonrası üç gün içinde yasa görüşmelerini hızla tamamladı.
Deprem öncesindeki süreçte siyasi görüşleri farklı olan TÜRK-İŞ, HAK-İŞ, DİSK, KESK, Türkiye KAMU-SEN, MEMUR-SEN, BASK, Türkiye İşçi Emeklileri Derneği, Tüm İşçi Emeklileri Derneği, Tüm BAĞ – KUR Emeklileri Derneği, TMMOB, TÜRMOB, Türkiye Barolar Birliği, Türk Diş Hekimleri Birliği, Türk Eczacıları Birliği, Türk Tabipleri Birliği, Türk Veteriner Hekimleri Birliği’nden oluşan 15 emek örgütü Emek Platformu çatısı altında bir araya geldi. Emek Platformu, emeklilik yaşının kadında 58, erkekte 60’a çıkartılmasını engellemek için günlerce mücadele verdi. 24 Temmuz 1999 tarihinde Ankara’da Kızılay Meydanı’nda 12 Eylül sonrasının en büyük mitinglerinden birini gerçekleştirdi. Yaklaşık 400 bin kişinin katılımıyla “Mezarda emekliliğe ve sefalet ücretine hayır” mitingi düzenledi. Platform 13 Ağustos 1999 tarihinde bir günlük iş bırakma eylemi yaptı, koalisyon partilerinin merkezlerine ülke genelinde yürüyüşler düzenledi, Güvenpark’ta oturma eylemleri düzenledi. İşçi hareketinin en güçlü olduğu İzmit, Sakarya bölgesini etkileyen 17 Ağustos Gölcük depremi üzerine eylemler bıçak gibi kesildi. Tasarı, eylemlere ara verilen bu dönemde üç gün içinde yasalaştı.
SSK’NIN FİNANSMAN DARBOĞAZINDA OLMASI EYT YASASININ GEREKÇESİ GÖSTERİLDİ
TBMM’ye sunulan yasa tasarısının gerekçesinde Sosyal Sigortalar Kurumu’nun (SSK) finansman darboğazında olduğu, SSK’nın 1992 yılından itibaren açık vermeye başladığı belirtildi. 1992’de 2 milyon 556 bin lira olan açığın, 1993’te 8 milyona, 1994’te 19.4 milyona, 1995’te 81.8 milyona, 1996’da 144.4 milyona, 1997’de 336 milyona, 1998 yılında ise 597 milyon liraya ulaştığı vurgulandı.
Kabul edilen yasada kademeli yaş sınırı getirildi. Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı üzerine kademeli yaş sınırı yeniden düzenlendi.
Başlangıçta EYT’lilerin pek sesi çıkmadı. Ancak, prim günü ve sigortalılık süresi koşullarını doldurduğu halde emeklilik için yaşı bekleyenler arttıkça yavaş yavaş seslerini çıkarmaya başladılar.
HABERTÜRK TV’de Öznur Karslı’nın geçtiğimiz günlerde hikâyesine yer verdiği Çanakkale’nin Çan ilçesinde yaşayan Mevlüde Türkoğul’un “Emeklilikte yaşa takılanlar” adıyla açtığı Facebook sayfası, zamanla milyonlarca EYT’liyi aynı amaçla bir araya getirdi. Daha sonra dernek ve federasyonlar halinde örgütlenen EYT’liler, üç büyük kent başta olmak üzere Türkiye’nin muhtelif yerlerinde yüz binlerce kişinin katılımıyla mitingler düzenlediler.
İLK RESMİ MUHATAP VEDAT BİLGİN OLDU
EYT’liler muhalefet partilerinden destek bulsalar da uzunca süre hükümet tarafından görmezden gelindiler. Siyasi iktidar tarafından ilk defa muhatap alınmaları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in Sosyal Politikalar Başkanvekilliği sırasında oldu. Bilgin, henüz bakan olmadan 2019 yılında EYT’liler ile görüşme yaptı ve taleplerini birinci ağızdan dinledi. Bilgin, bakan olduktan sonra da konuyla ilgili olarak zaman zaman yaptığı açıklamalarla EYT’nin gündemde kalmasını sağladı.
İLK EMEKLİ AYLIĞI NE ZAMAN ÖDENECEK?
EYT ile ilgili yasa teklifi önce TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda, ardından da Genel Kurul’da görüşülerek yasalaşacak. Teklifte tartışmalı düzenlemelerin olmaması halinde iktidar ve muhalefetin işbirliği ile kısa süre içinde görüşmelerin tamamlanıp yasalaşması bekleniyor.
Yasa ocak ayında yürürlüğe girerse yaş dışında 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlükte olan emeklilik koşullarını yerine getirmiş olanlar aynı ay dilekçe verebilecekler. Emeklilik dilekçesini ocak ayının 1’inde vermek ile 31’inde vermek arasında bir fark bulunmuyor. Ocak ayında dilekçe verenler 1 Şubat’tan geçerli olmak üzere emekli aylığı almaya başlayacaklar. Yığılmadan dolayı emekli aylığı bağlama işlemleri uzun sürse bile 1 Şubat’tan geçerli olmak üzere emekli aylığı farkını alabilecekler.
KİMLER HEMEN EMEKLİ OLABİLECEK?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı ayrımı yapmaksızın 8 Eylül 1999 ve öncesinde çalışmaya başlayan ve yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren herkesin emekli olacağını açıkladı.
Çalışma statüsü itibarıyla yaş koşulu dışında tamamlanması gereken emeklilik koşulları şöyle:
SSK (4/1-a):
Kadın 20, erkek 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 prim günü.
BAĞ – KUR (4/1-b):
Kadın 20 tam yıl (7200 gün), erkek 25 tam yıl (9000 gün) prim.
EMEKLİ SANDIĞI (4/1-c)
Kadın 20 yıl (7200 gün), erkek 25 yıl (9000 gün) hizmet.
Söz konusu koşulları tamamlamış olanlar, yasa çıktığı andan itibaren hemen emeklilik dilekçesi verebilecekler. Henüz tamamlamamış olanlar ise tamamladıkları tarihte emekli olma hakkına kavuşacaklar.
Gönder