Küçük ve orta ölçekli girişimler ihracata damga vurdu

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ilişkin girişim özelliklerine göre dış ticaret istatistiklerini açıkladı. Buna göre, 2023 yılında 139 bin 349 girişim ihracat, 252 bin 908 girişim ithalat yaptı.

Toplam ihracatın yüzde 20,2'sini gerçekleştiren 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimler, ihracat yapan girişimlerin yüzde 69,4'ünü oluşturdu. İhracatta 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 17,5, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,8, 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 43,4 oldu.

İthalatın yüzde 12,9'unu 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimlerin yaptığı belirlendi. İthalatta 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 13,1, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,4 olarak kayıtlara geçti.

250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin ithalattaki payının yüzde 55,5 olduğu görülürken, bu girişimler toplam ithalat yapan girişimlerin yüzde 1,5'ini oluşturdu.

İHRACATTA ASLAN PAYI SANAYİNİN

Girişimin ana faaliyetine göre değerlendirildiğinde ihracatın yüzde 56'sını, ithalatın ise yüzde 46,8'ini sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler yaptı. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin ihracattaki payı yüzde 39,4, ithalattaki payı ise yüzde 39,3 düzeyinde gerçekleşti.

Sanayi sektörünün ihracatında 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli girişimler yüzde 67,3 payla öne çıkarken, ticaret sektörünün ihracatında ise yüzde 88,8 payla 1-249 kişi çalışanı olan küçük ve orta ölçekli girişimlerin hakimiyeti devam etti.

Sanayi sektörü ithalatında büyük ölçekli girişimler yüzde 78,1 payla ilk sırada yer aldı. Ticaret sektöründe, büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 28,1, diğer sektöründe büyük ölçekli girişimler yüzde 56,9 oldu.

AB ÜLKELERİNE İHRACAT

Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, ihracatlarının yüzde 46,7'sini Avrupa Birliği (AB 27) ülkelerine, yüzde 14,3'ünü Yakın ve Orta Doğu ülkelerine ve yüzde 14'ünü AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerine gerçekleştirdi. AB ülkelerine yönelik ihracatın yüzde 64'ünü sanayi, yüzde 32,9'unu ticaret, yüzde 3,1'ini ise diğer sektöründeki girişimler yaptı.

Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin ithalatlarının yüzde 32,7'sini AB ülkelerinden, yüzde 25,9'unu diğer Asya ülkelerinden, yüzde 16,5'ini ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden gerçekleştirdiği görüldü. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin en çok ithalat yaptığı ülke grupları yüzde 30,2 payla AB ülkeleri, yüzde 27,9 ile diğer Asya ve yüzde 23,5 payla AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri oldu.

İmalat sanayi ürünleri ihracatının yüzde 57,8'ini ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin, yüzde 37,9'unu ise ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin yaptığı belirlendi. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin yaptığı ihracatın ise yüzde 96,9'unu imalat sanayi ürünleri, yüzde 1,6'sını tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri, yüzde 1,1'ini de madencilik ve taş ocakçılığı ürünleri oluşturdu.

İmalat sanayi ürünleri ithalatının yüzde 44,2'sini sanayi, yüzde 45,5'ini ticaret ve yüzde 10,3'ünü diğer sektörlerdeki girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin ithalatının yüzde 76'sı imalat sanayi ürünleri, yüzde 3,7'si madencilik ürünleri ve yine yüzde 3,7'si ise tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri olarak kayıtlara geçti.

İLK 500, İHRACATIN YÜZDE 48,5'İNİ YAPTI

İhracatın yüzde 48,5'ini, ithalatın ise yüzde 64,8'ini ilk 500 girişimin yaptığı belirlendi. En çok ihracat yapan ilk 5 girişim toplam ihracatın yüzde 8,1'ini, en çok ithalat yapan ilk 5 girişim ise ithalatın yüzde 14,1'ini gerçekleştirdi.

Sanayi sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin sanayi sektöründeki payı yüzde 14,1, ticaret sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin ticaret sektöründeki payı ise yüzde 10,3 olarak hesaplandı. Sanayi sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 5 girişiminin payı yüzde 19, ticaret sektöründe ise yüzde 13,7 oldu.

TEK ÜLKEDEN İTHALAT ÖNE ÇIKTI

Girişimlerin yüzde 49,5'i tek ülkeye, yüzde 14,4'ü iki ülkeye ihracat yaptı. 20 ve daha fazla ülkeye ihracat yapan girişimlerin oranının yüzde 4,1 olduğu görülürken, bu girişimlerin ihracattaki payı yüzde 56,3 olarak kayıtlara geçti.

Girişimlerin yüzde 70,7'si tek ülkeden, yüzde 13,7'si iki ülkeden ithalat yaptı. 20 ve daha fazla ülkeden ithalat yapan girişimlerin oranı yüzde 1, bu girişimlerin ithalattaki payı ise yüzde 50,5 olarak belirlendi.