Birkaç gün içinde sel afetinin vurduğu iller. İşyerleri, konutlar, araçlar sular altında. Son iki aydır da Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinde kuvvetli sağanak sonrası sel ve su baskınları yaşanıyor; baskınların neden olduğu ekonomik kayıp da artıyor. Sigortacılara göre son aylarda yaşanan sel afetlerinin yarattığı ekonomik kayıp 3 milyar TL’ye yakın. Sigortalı kayıp ise 300-350 milyon TL. Bu da şu anlama geliyor ki, toplam ekonomik kaybın yüzde 10’unu sigortacılar karşılayacak. Şaşılacak bir durum mu; değil. Detayını anlatacağım ama kısa bir analiz yapayım,
YÜK DEVLETİN SIRTINDA
Türkiye’de depremden sonra en fazla can ve mal kaybına yol açan afet sel. Hemen hemen her yıl 200 civarında sel baskını yaşanıyor, bunların 25’i, ciddi maddi kayıplara neden olurken, baskınlar yılda ortalama 100 milyon dolarlık ekonomik kayıp yaratıyor. Özellikle son beş yılda mayıs ayı ile eylül ayı arası artık sigortacılara göre afet sezonu. Bu dönemde başta sel olmak üzere hortum, fırtına, dolu olayları sıklıkla yaşanıyor. Nedeni ise, iklim değişikliği. Nitekim bu dönemde afet zararları nedeniyle sigortalı hasarlarda yüzde 30’un üzerinden artış yaşanırken, sigortacılar son 5 yılda 25 milyar liraya yakın tazminat ödedi. Afetlerin yarattığı ekonomik kayıp ise bunun kat ve kat üzeri.
İşin ilginci, Karadeniz’de olduğu gibi hemen hemen yer yıl aynı bölgelerde sel baskını yaşanıyor ve kıymetlerin değeri arttığı için ekonomik kayıp da her geçen yıl büyüyor. Şunu anlıyorum; sosyal devlet gereği, afetlerin yarattığı kaybın telafisinde devlet etkin rol oynuyor. Beklenti de bu yönde. O nedenle de her sel sonrası devlet büyükleri afet bölgesine gittiklerinde, ‘merak etmeyin devlet yaralarınızı saracak’ diyor.
Hal böyle olunca da devletin üzerine büyük yük biniyor. Peki, doğrusu bu mu? Doğrusu, bu yükü sigorta sisteminin üstlenmesi. Ama olmuyor. Tıptı, son bir-iki ayda yaşanan sel afetinin yarattığı ekonomik kayıp 3 milyar TL olmasına karşın, bunun sadece yüzde 10’nun sigorta sistemi tarafından karşılanacak olması gibi. Bu tablo hiç değişmiyor.
Gönder